Kortijolar
Sefarad Yahudileri, İber Yarımadası’ndan Osmanlı İmparatorluğu’na göç etmişler ve o bölgede oluşturdukları iç mimariyle birlikte, göç ettikleri sırada geliştirdikleri kültürleriyle birlikte, şekillenen yaşam tarzlarını İzmir ile buluşturmuşlardır. Yöre halkı arasında Yahudhane (Yahudi Evi) olarak da bilinen, aile evi veya Kortijo dedikleri, misafir odası olarak hizmet veren musluk veya kuyu ile avlu ve bu avluyu çevreleyen odalardan oluşan evlerde yaşıyorlardı.
İzmir’de Yahudilerin ilk yerleşim yeri olan İkiçeşmelik semtinde Kortijolar inşa edilmiş ve Kortijo, İzmir’in yemek kültürü ile “boyoz” ve “subiye”nin (kavun çekirdeğinden yapılan şerbet benzeri bir içecek) buluşma noktası olmuş ve günümüzde İzmir’in simgelerinden biri haline gelmiştir.
Aile evleri Kortijo sadece kalabalık ailelerin bir arada yaşamasına izin veren bir konut türü olmakla kalmayıp, aynı zamanda içe dönük bir yaşam da oluşturmuştur. Ortadaki avlu, dört bir yanını çevreleyen iki katlı yapı birimleriyle içe dönük, samimi ve özel bir atmosfer yaratıyor. (Tanaç, İzmir’de Sefarad Mimarisi ve Sinagogları, 2010, 164).
Kortijo örneklerinde görüldüğü gibi Yahudi konutları, Yahudilerin bir azınlık olarak yaşadıkları toplumlarda güvenlik ve birlikte yaşama ihtiyaçlarına hizmet etmek için oluşturulmuştur.
Yahudi cemaatinin İzmir şehrine yerleştiği ilk dönemde inşa edilen Kortijolar günümüze ulaşamamıştır. 1982 yılında 27 Kortijo olmasına rağmen bugün sadece 5 veya 6 Kortijo sayılabilmektedir.
