Hayim Palaçi
(1788-1868)
Hayim Palaçi 1788 yılında doğdu.
Hayim, ilk yıllarından itibaren önemli din adamlarının huzurunda bulunmuş ve yoğun bir eğitim almıştır. Kısa sürede, zeki ve hevesli bir çocuk olarak Palaçi, akranları arasında benzersiz bir kişi olarak ortaya çıktı. 20 yaşında Yeshiva’da öğrenciyken, Haham Yitzhak Gatenyo’nun kızıyla evlendi. İki kızları ve 3 erkek çocukları vardı. Haham Hayim Palachi, Simha le Hayim kitabını hazırlamak ve yayınlamak için Haham Rafael Yosef Hazan ile birlikte çalıştı.
Hayim Palachi, 25 yaşında Yeshiva’da “Haham Hashalem – Haham Kumplido” unvanını aldı. Haham Hayim Algazi onu bu sıfatla onurlandırdı ve onu hahamlığa atadı. Babası hayattayken herhangi bir resmi görev almak istemediğinden, 1827’de vefat ettiğinde yargıçlık görevini kabul etti. Ayrıca eğitimini tamamladığı, zamanın en büyüğü olan Beit Yaakov Rabi Yeshivası’nın başına geçti.
1849’da cemaatin Beth Din’ine atandı. Beth Din üyeleri, Yesua Shelomo Arditi, Hayim Binyamin Pontremoli, Rahamim Nisim Yehuda de Sigura, Nisim Hayim Moshe Modai ve diğer 45 haham ile birlikte Beth Din’i yönettiler ve cemaate dini liderlik ettiler.
Yorumları, açıklamaları ve hükümleri dünya çapında kabul gördü ve Yahudi cemaatlaeri onun doktrinlerini öğretmeye başladı. Haham Palachi, önde gelen Sefarad ve Aşkenazlı hahamlarla yazışmaları sürdürdü. 1852’de Sultan Abdülmecid’in yazdığı fermanla İzmir Hahambaşılığına atandı.
Ünü Osmanlı topraklarına yayıldı ve 1858’de Sultan Abdülmecid tarafından bir madalya ile ödüllendirildi. Aynı zamanda padişah ona yargı ve hem Osmanlı hem de Yahudi din kanunlarına göre yargılama hakkı verdi. Bu sıfatla İzmir’deki Yahudilerin hukuk yargıçlığını yaptı. Daha sonra Sultan Abdülmecid tarafından ikinci bir madalya ile ödüllendirildi.
Hahamlık döneminde sosyal refaha önem vermiş ve önemli bir görev olarak bir Yahudi hastanesi kurmayı amaçlamıştı. Rotschild ailesinden ve Sir Moses Montefiore’den de destek alarak Yahudi hastanesi kuruldu.
Haham Hayim Palachi, İzmir dışındaki Yahudileri de etkileyen olaylara çok duyarlıydı. 1840’da Şam’daki kan iftirası sırasında Mısırlı Yahudi arkadaşı Don Avram Kamando, Baron de Rothschild ve Sir Moses Montefiore’un desteğini istedi. Şam’daki masum Yahudi kurbanlar, katkılarıyla temize çıkarıldı.
Tanzimat döneminin başlamasıyla – Osmanlı hükümetinin modernleşme reformlarını başlatmasıyla – İzmir’deki Yahudi cemaatinde değişimlerin başladığını görüyoruz. O zamana kadar, topluluk yalnızca kendi Beth-Din’i (dini kurul) tarafından yönetiliyordu; ancak Tanzimat’la seküler olan bir yönetim kurulu oluşturuldu.
Haham Hayim Palachi toplam 72 kitap yazdı. Kitaplarının isimleri hep hayim kelimesini içeriyordu. Bu hem onun adına bir ima hem de Tevrat’ın bir yaşam kaynağı olduğuna dair bir ima idi.
1868 yılında vefat eden Hayim Palaçi’nin cenazesine İzmir’den birçok Yahudi ve Yahudi olmayan insan katıldı. Saygıları nedeniyle birçok esnaf işlerini kapattı ve cenazesine katıldı. Padişahın emriyle Osmanlı ordusunun bir kısmının katılımıyla resmi bir tören düzenlendi.
Haham Palaçi, Bahri Baba Yahudi mezarlığına gömüldü.